Er is maar één doel: nul doden door werk

Acht aanbevelingen van de SER om arbeidsrisico's te voorkomen

Werken is een bron van gezondheid, maar aan werk en de werkplek kunnen ook risico’s verbonden zijn. Het belang van het aanpakken van ongezonde arbeidsomstandigheden is groot. Ook doordat we iedereen kunnen benutten, juist gezien de personeelstekorten. Maar ook om de hoge verzuimkosten te verminderen en het welzijn van de werknemer in algemene zin te verbeteren. Arbeidsrisico’s zijn voor een belangrijk deel vermijdbaar. Hoe? De SER deed een serie aanbevelingen.

De Sociaal-Economische Raad (SER) is een adviesorgaan waarin ondernemers, werknemers en onafhankelijke deskundigen (kroonleden) samenwerken, om samen na te denken over belangrijke sociaaleconomische onderwerpen. Gezond en veilig werken is één van de thema’s. In mei schreef de SER een eerste deel van een nieuwe arbovisie waarmee zij veilig werken willen verbeteren. Het doel is helder: nul doden door werk veroorzaakt door ongevallen én beroepsziekten in 2040. De politiek is blij met het rapport en de aanbevelingen. Wat zijn de acht aanbevelingen?

  1. Duidelijke doelen voor preventie

De focus moet liggen op de drie grootste oorzaken van uitval (psychosociale arbeidsbelasting, fysieke belasting en gevaarlijke stoffen). De SER adviseert om psychosociale arbeidsbelasting (PSA) een verplicht onderdeel te laten zijn van elke actief gebruikte arbocatalogus en elke (branche-)RI&E. Ook fysieke belasting komt in alle sectoren voor en moet volgens de SER verplicht onderdeel zijn van elke actief gebruikte arbocatalogus en elke (branche-)RI&E. Gevaarlijke stoffen blijven een belangrijk aandachtspunt.

 

  1. Meer betrokken werknemers

Het is belangrijk dat meer werknemers betrokken zijn bij het arbeidsomstandighedenbeleid om zo hun verantwoordelijkheid te kunnen nemen voor veilig en gezond werken. Om dit te realiseren stelt de SER dat alle or-plichtige bedrijven een arbo-commissie instellen waarin het gesprek over veilig en gezond werken tussen werkgever en werknemers wordt gevoerd. Bij niet or-plichtige bedrijven dient het overleg met de personeelsvertegenwoording (pvt) of bij het ontbreken daarvan met (een relevante vertegenwoordiging van) werknemers op een andere manier te worden georganiseerd.

 

  1. Meer bedrijven met RI&E

Een RI&E vormt de basis voor het arbobeleid en geeft inzicht in de belangrijkste risico’s in een organisatie of bedrijf. Hoewel het opstellen van een RI&E voor alle bedrijven al verplicht is, heeft het grootste deel van de (mkb-)bedrijven nog geen RI&E. Voor onze branche hebben we natuurlijk een RI&E op maat ontwikkeld. Kom je er niet uit? Check met de arbo-adviseur hoe je deze kunt invullen.

 

  1. Meer kennis

De SER constateert dat relevante kennis over veilig en gezond werken versnipperd is. Hier moet verandering in komen. Kennis op het gebied van arbo moet makkelijker vinden zijn. Maar ook moeten we gezamenlijke kennis opgedaan door werkgevers en werknemers met deskundigen omzetten naar kennis voor iedereen. Zo werken we met elkaar aan de ontwikkelingen op het gebied van veilig en gezond werken.

 

  1. Verzeker structurele financiering voor preventie

Bedrijven investeren over het algemeen onvoldoende in primaire preventie gericht op organisatieniveau. Dit komt deels door het ontbreken van kennis over de (kosten)effectiviteit van interventies. Maar ook door het feit dat het bedrijfseconomisch gezien veelal niet rationeel is voor individuele werkgevers om in preventie te investeren. Om dit dilemma te doorbreken wil de SER dat bedrijven op basis van de RI&E in het basiscontract expliciteren op welke wijze preventie vorm krijgt en dat zij een budget reserveren voor preventieactiviteiten (preventiebudget).

 

  1. Goed arbobeleid ondanks het tekort aan bedrijfsartsen

Werkgevers en werknemers kunnen zelf hun arbobeleid op peil houden door in te zetten op betere samenwerking met andere deskundigen en op innovatie. Het tekort aan bedrijfsartsen mag geen belemmering vormen voor veilig en gezond werken.

 

  1. Bevorder bronbeleid

Er is meer aandacht nodig voor de ontwikkeling van nieuwe technologie, nieuwe materialen, producten of processen die vanaf de ontwerpfase al intrinsiek veilig en duurzaam zijn. Op nationaal, sectoraal niveau en bedrijfsniveau kan onderzoek naar de stand der techniek inzichten opleveren over innovatieve maatregelen.

 

  1. Versterk handhaving/betrokkenheid overheden

De SER vindt een grotere betrokkenheid van de overheid wenselijk om het functioneren van het arbostelsel te verbeteren. Waar naleving van arbowetgeving onvoldoende is, is volgens de SER passend optreden van de Nederlandse Arbeidsinspectie nodig.

Minister van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid): “Het gebeurt nog te vaak dat mensen in Nederland ziek worden of zelfs komen te overlijden door slechte arbeidsomstandigheden. Soms door een ongeval, soms pas jaren later omdat er bijvoorbeeld onbeschermd is gewerkt met gevaarlijke stoffen. Dit heeft grote gevolgen voor duizenden werknemers en hun familie. Ondanks alle inspanningen van werkgevers, werknemers en de overheid zien we deze aantallen niet dalen. Dat is voor mij onacceptabel. Daarom hebben we een ambitieus doel gesteld: zero death. En een significante daling van het aantal arbeidsongevallen en zieken door het werk. Iedereen moet gezond en veilig thuis komen van werk. Het is hiervoor van groot belang dat we fundamenteel anders naar arbeidsomstandigheden gaan kijken.”