Een nieuwe Arbovisie in aantocht
In gesprek met de SER
Hava Arpaci is beleidsmedewerker bij de Sociaal-Economische Raad (SER), waar zij zich als secretaris van het Arboplatform bezig houdt met veilig en gezond werken. Op dit moment werkt de SER aan een nieuwe Arbovisie. Een mooi moment voor een goed gesprek.
In het gebouw van de SER ontmoeten we Hava Arpaci. Net nieuw in deze functie, maar zeker niet minder gedreven. Vanaf de eerste vraag die we haar stellen is het helder: de SER heeft een belangrijke taak als het gaat om veilig en gezond werken. En dit wil men ook echt serieus oppakken. Maar wie is de SER eigenlijk? De Sociaal-Economische Raad (SER) is een adviesorgaan waarin ondernemers, werknemers en onafhankelijke deskundigen (kroonleden) samenwerken, om tot overeenstemming te komen over belangrijke sociaal-economische onderwerpen. “Er zijn genoeg voorbeelden. Denk aan een advies dat we gaven over het verhogen van het minimumloon, dat ook is opgevolgd door de regering. Maar we brachten ook advies uit over het hybride werken. Het zijn onderwerpen die werkgevers en werknemers aangaan.” Dat hier ook arbo bij hoort, is meer dan logisch.
RI&E
Is het nodig dat de SER zich richt op het thema veilig en gezond werken? Hava beantwoordt de vraag helder met een ‘ja’. “Er bestaat regelgeving op het gebied van veilig en gezond werken, maar het komt niet altijd van de grond. Een voorbeeld is de risico-inventarisatie en -evaluatie, de RI&E, een verplichting als het gaat om het in kaart brengen van de arbeidsrisico’s. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 50% van de bedrijven een RI&E heeft. Bedrijven die geen RI&E hebben geven voornamelijk aan dat ze deze te complex vinden of niet weten dat het een verplichting is. Vooral kleinere bedrijven hebben meer moeite met het opstellen van een RI&E vanwege de complexiteit van de regels en de uitvoering ervan. Er is dus genoeg werk te doen.”
Informeren en inspireren
De SER probeert werkgevers en werknemers zo goed mogelijk te informeren. Onder meer met het online SER Arboplatform waar regelgeving met de praktijk wordt verbonden, maar ook via social media, nieuwsbrieven en handreikingen. “We zoeken echt de dialoog. Wat is lastig? Op welke deelterreinen kan men een helpende hand gebruiken? Wij, maar ook de deelnemers leren veel van elkaar in die dialoog en dat verrijkt.” Met deze instrumenten bereikt de SER een groot aantal mensen. Het SER Arboplatform had in 2022 ruim 39.000 unieke websitebezoekers. De best bezochte pagina’s waren die over de grenswaarden van gevaarlijke stoffen en het dossier Arbocatalogus. Via Google zochten bezoekers het vaakst op arbeidshygiënische strategie, bedrijfsarts en het SER-advies hybride werken. De handreikingen die het meest werden gedownload zijn Preventiemedewerker, COVID-19 en tot slot Bedrijfshulpverlener (BHV). Daarnaast heeft de SER Nieuwsupdate ruim 5.400 abonnees die tweewekelijks nieuws over het thema arbeidsomstandigheden ontvangen.
"Samen maken werknemers en werkgevers het arbo-beleid."
Medezeggenschap
Hava werkte voorheen binnen de SER onder meer op het onderwerp medezeggenschap. Ook op het gebied van gezond en veilig werken ziet ze het belang van medezeggenschap. “Samen verantwoordelijkheid nemen past ook in dit kader. Je wilt namelijk ook de inbreng vanuit de werkvloer om een veilige omgeving te creëren. Het heeft een hefboomwerking. Het erover hebben met elkaar en luisteren naar elkaar, zorgt voor meer draagvlak, meer aandacht voor preventie. En dat is alleen maar goed.” In de nieuwe Arbovisie komt medezeggenschap ook als één van de onderwerpen aan de orde. Het belang van de dialoog is essentieel. “We schrijven het advies voor het kabinet, dat hier ook nog naar kijkt. Als zij het belang ervan onderschrijven, zal meer aandacht komen voor de versterking van de medezeggenschap in relatie tot gezond en veilig werken in de lange termijn visie van het kabinet. En dan zoeken wij op onze beurt graag de dialoog met werkgevers en werknemers. Wat is er nodig? Welke kennis? Ik kijk nu al uit naar deze gesprekken!”
Energietransitie
Ondertussen ontwikkelt de arbeidsmarkt zich door, met nieuwe prioriteiten. De energietransitie vraagt om extra inspanning van de techniek. Wat is de impact op veilig werken? “Enerzijds zien we dat er oude risico’s zijn in nieuwe werksituaties, dat komt onder meer door innovatie. In deze andere werkprocessen vraagt dat echt de aandacht. En anderzijds vragen nieuwe, innovatieve ontwikkelingen en de snelle groene economische groei om specifieke vakkennis, wat ook weer gevolgen heeft voor de benodigde kennis op het gebied van veilig werken.” Dit is echter niet het enige dat speelt op de arbeidsmarkt van nu. Juist op een krappe arbeidsmarkt is de druk op werknemers groot. Een verhoogde werkdruk leidt toch al tot meer onveilige situaties en minder oog voor veiligheid. Hava: “De druk op de arbeidsmarkt leidt er ook vaak toe dat mensen over hun eigen grenzen gaan. Werkstress en burn-outs zijn belangrijke redenen voor uitval op zichzelf, maar leiden indirect ook tot minder alertheid. En gezien het grote aantal mensen dat hierdoor getroffen wordt, vraagt dat echt om aandacht.”
Genoeg te doen
Er is dus nog genoeg te doen. Kennis delen, inspireren, attenderen, agenderen en uitwerken. Klinkt als een goede uitdaging. Hava: “Inderdaad. Zeker omdat we zien dat het verzuim als gevolg van arbeidsomstandigheden in de techniek hoog is. Met onze nieuwe visie benoemen we accenten waar op gestuurd kan worden. In de dialoog zoeken we vervolgens de verdieping. En met onze instrumenten ondersteunen we. Maar uiteindelijk zijn het de mensen op werkvloer die het moeten doen. De werkgevers en de werknemers. Samen maken zij het arbo-beleid.”